Σας ευχαριστώ πολύ! Ευχές για τα καλύτερα σε όλους μας.
Τι είναι για εσάς η σημερινή ημέρα;
Θεωρώ συναρπαστικό το ότι οι άνθρωποι φέρουμε ονόματα Αγίων. Είμαστε επιφορτισμένοι από μωρά για να κάνουμε το θαύμα της αγάπης.
Και, κατά τη γνώμη σας, κάνουμε το θαύμα της αγάπης;
Όχι πάντα. Γιατί ορισμένοι μπερδεύουν το θαύμα με το τραύμα. Και μπορεί ο τόνος να πέφτει και στα δύο το ίδιο, αλλά το αποτέλεσμα είναι που ξεχωρίζει τον άνθρωπο από τον παλιάνθρωπο.
Αν διαβάσει κανείς με προσοχή τις συνεντεύξεις σας, παρατηρεί ότι δίνετε έμφαση στη λέξη «έργο» και όχι στη λέξη «βιβλίο».
Μα η λέξη «βιβλίο» δεν προσδιορίζει τον κόπο, τον ξεπερνάει. Ως προϊόν, ναι, είναι ένα βιβλίο. Το «έργο» όμως δηλώνει την εργατιά πάνω στην πρόθεσή μου κι αυτό είναι πιο δίκαιο.
Και με τα έργα σας ακόμα, μοιάζει σα να κάνετε ένα είδος εναλλασσόμενου ρεπερτορίου.
Έτσι ακριβώς! Και για να είμαι ειλικρινής, δεν έχω προλάβει να χαρώ τα έργα μου. Δεν τους έδωσα ποτέ πολύ χρόνο. Τους έδωσα σεζόν. Γιατί δουλεύω περισσότερο σαν εποχιακός ηθοποιός, που κάθε χρόνο υπογράφει γι’ άλλο έργο, παρά σαν συγγραφέας που τ’ αφήνει να ωριμάσουν. Δεν αντέχω την στασιμότητα. Θέλω το τρένο να φεύγει στην ώρα του, να προχωράει παρακάτω.
Έχετε κάνει όμως τόσα πολλά για την ηλικία σας, που, αναρωτιέμαι: Το έχετε συνειδητοποιήσει;
Δεν προλαβαίνεις να το αναλογιστείς αυτό. Το τίμιο που έχεις να κάνεις είναι να εξαργυρώσεις την μαθητεία σου δίπλα στην έμπνευση.
Επιτρέψτε μου να επιμείνω. Έχετε γράψει Θέατρο, ποιήματα, δοκίμια, ακόμα και στίχους σε λαϊκά τραγούδια. Πως είναι να κάνει κανείς τόσα πολλά σε τόση μικρή ηλικία;
Αυτόματα παύεις να είσαι μικρός. Μεγαλώνεις. Φθείρεσαι. Φτιάχνεις πλάτες για να σηκώσεις εσύ το βάρος των όσων σκέφτεσαι και γράφεις. Γιατί μη λησμονούμε πως η απόλυτη αφοσίωση ενέχει και τη φθορά. Μετά η φθορά γίνεται εμπειρία. Και είναι καλύτερα έτσι γιατί αμφισβητείται δύσκολα. Πλέον έχω την ευγένεια να χαίρομαι με όλα όσα έχω κάνει. Η ποικιλία είναι πάντα ενδιαφέρουσα.
Την αγαπάτε πολύ τη δουλειά σας.
Η τέχνη δεν πρέπει να γίνεται από μας για μας. Οφείλει να λειαίνει τα πέτρινα χρόνια του κόσμου που απευθύνεται και να μαζεύει τους ανθρώπους σε παρέες. Γι’ αυτό την αγαπώ την δουλειά μου: γιατί σε συνασπίζει με τον άλλο, εκεί που δεν το περιμένεις. Το θέατρο είναι μια στιγμή παραφροσύνης, μια ακαταλόγιστη υποχρέωση να παρίστασαι σ’ έναν κόσμο που θέλεις ν’ αλλάξεις. Μια αίρεση, που ενώ πάσχει και δρα, μας οδηγεί σε κρίσεις ειλικρίνειας. Και οτιδήποτε εναντιώνεται στη ψευτιά, μας είναι πολύτιμο.
Και φέτος, παρουσιάζετε ίσως το εμβληματικότερο θεατρικό έργο της μέχρι τώρα πορείας σας, τη «Φοβισμένη επαρχία» (Εκδόσεις Οδός Πανός).
Είναι ένα έργο μεγάλης πνοής γιατί μας αφορά όλους. Ένα οικουμενικό δράμα για την πανδημία της ερημιάς μας. Η ανάγκη για κάτι θεσπίζεται από την εποχή των ανθρώπων κι όχι από τους ανθρώπους της εποχής. Η «Επαρχία» αναφέρεται σε μια νέα εποχή: τον φόβο απέναντι στο πρωτόγνωρο. Μιλάει για όλα όσα δεν είπαμε πότε ανοιχτά και τα περιορίζαμε σε πλαγιότιτλους με διπλωματικούς ελιγμούς.
Το βιβλίο σήμερα είναι πολυτέλεια;
Ένα θεατρικό έργο εκδιδόμενο που κυκλοφορεί σε βιβλίο, σίγουρα δεν είναι προτεραιότητα. Οι προτεραιότητες μας όμως είναι μέσα στα βιβλία – όπως η αγάπη για τη ζωή και η συγκρότηση της αυθαιρεσίας μας.
Αναγνωρίζεται το καλό στην τέχνη;
Ζούμε σε μια χώρα που δεν αναγνωρίζει το άξιο. Κοινωνικά και καλλιτεχνικά. Το καλό στην Ελλάδα δεν λέγεται και με το πρόσχημα του «να μην καβαλήσουμε το καλάμι», γίνονται εγκληματικές απαξιώσεις. Λυπάμαι που το λέω, αλλά αυτός ο τόπος στερείται καλλιτεχνικής αλληλεγγύης και πάσχει σοβαρά από πολιτιστική γεροντολαγνεία.
Πώς κρίνετε την επέλαση της πανδημίας;
Πρέπει να αποφασίσουμε πώς θέλουμε να ζούμε. Η πανδημία επεκτάθηκε με την χειρότερη μετάλλαξη: τον διχασμό και την ημιμάθεια. Είναι μια κομβική στιγμή για ολόκληρο τον πλανήτη και περιμένει τον σεβασμό του ανθρώπου. Μην υποτροπιάζουμε μόνοι μας την υγεία μας. Η μοναξιά ψάχνει ευκαιρία, η αρρώστια ψάχνει ευκαιρία, ο θάνατος το ίδιο. Εμείς γιατί ψάχνουμε τον λόγο ν’ αντιδράμε κι όχι τον λόγο για να αγαπηθούμε περισσότερο; Όση περηφάνεια και να υψώσουμε, κατά βάθος όλοι φοβισμένα παιδιά είμαστε.
